Een club mensen van zes organisaties is een ecosysteem aan het ontwikkelen. Een soort organisch geheel van om elkaar heen cirkelende uitvinders en telers, specialisten en generalisten, verbinders en verwezenlijkers. Doel: de robotisering in de tuinbouw van de grond te krijgen en op een hoger plan. 

Elk oogstseizoen voelen telers de afhankelijkheid van voldoende personeel. Dit voorjaar meer dan ooit door de coronacrisis. Ongeduldig wordt dan ook vooruitgekeken naar de tijd dat robots het vele handwerk kunnen overnemen in de kassen, velden en boomgaarden.

Colinda de Beer van InnovationQuarter en Matthijs van den Beukel van World Horti Center zijn druk met de bouw van kennisplatform RoboCrops. Een project dat in april had zullen culmineren in een groot tweedaags evenement om zoveel mogelijk vraag en aanbod rond tuinbouwrobotisering bij elkaar te brengen.

Simpel of complex robotiseren
Robotisering kun je zo eenvoudig en zo ingewikkeld maken als je maar wilt. De eenvoudige versie is: je bouwt een robot die precies hetzelfde doet als een menselijke oogstmedewerker, maar dan wanneer en zo lang je maar wilt. De ingewikkelde versie is die van een compleet ecosysteem.

Matthijs van den Beukel: “Het is veel meer dan alleen techniek. Het is ook een complexe combinatie van belangen, van commercieel gevoelige informatie, patenten, gespecialiseerde kennis op gebied van tuinbouw en van robotisering. En dat laatste valt dan weer uiteen in allerlei onderdeeltjes, die op zich weer specialismen vormen. Want een robot moet kunnen zien met allerlei camera’s en sensoren, moet kunnen denken met AI-modellen en moet kunnen handelen, waar allerlei geavanceerde mechatronica voor nodig is.”

Colinda de Beer: “En dan moet het geoogste product de logistiek in, waar ook weer allerlei robotica voor beschikbaar is of kan gaan komen. Je kunt al die opeenvolgende specialismen zien als legoblokjes. Die kun je naar believen toevoegen aan je systeem. Zodat die ook ziekten en plagen kan scouten of een scherpere oogstprognose kan leveren.”

Je kunt het ook te ingewikkeld maken, kun je dan denken.

Matthijs: “Daarom is het goed om partijen in zo’n ecosysteem bijeen te brengen. Een divers platform met zoveel mogelijk verschillende expertises en belanghebbenden, die vragen en oplossingen kunnen uitwisselen. In het economisch verkeer gaat dat niet zo makkelijk. Dan gaan de gesprekken vaak één op één. In alle openheid kijken en vergelijken, zoals tuinders traditioneel gewend zijn, kan dan niet zomaar.”

Colinda: “Die patenten en copyrights, die bestaan nu eenmaal. Wat we in RoboCrops willen, is om in het voorstadium daarvan informatie uit te wisselen. Je kunt dan denken aan een robotbouwer die in één ding heel goed is, bijvoorbeeld in grijpertechniek. Maar die zijn robot laat oefenen op een nep-tomatenplant met rode balletjes aan touwtjes.”

Naarmate er meer en meer heel specifieke specialismen ontstaan, wordt de rol van de generalist belangrijker. In de renaissance heette dat een ‘homo universalis’, Leonardo da Vinci die én schilder was én luchtvaartpionier én medisch denker én ontwerpen maakte voor het open neer laten bewegen van theaterdecors.

Matthijs: “Zo willen wij met RoboCrops een ‘platform universalis’ zijn voor agrarische robotisering. Om allerlei paden en paadjes in te kunnen slaan, maar ook heel makkelijk op onze schreden terug te kunnen keren als iets een doodlopend paadje lijkt of blijkt.”

Colinda: “Het belang van de provincie Zuid-Holland is gelegen in het behouden van de tuinbouw als technologisch vooroplopende sector in de wereld. Hoe wij techniek zullen gaan inzetten is essentieel voor hoe en óf we onze voorsprong in de tuinbouw behouden. Hier in Zuid-Holland de centrumfunctie van de glastuinbouw overeind houden, is nodig om hier ook nieuwe technologische proposities te kunnen testen. Je ziet dat Zuid-Holland met de meeste fieldlabs van Nederland fungeert als een reallife testing ground voor innovatie. Als business developers versnellen we die innovatie door ambitieuze initiatieven om te zetten naar concrete en financierbare acties.Een valkuil kan zijn dat tuinders hier té bedreven zijn in het efficiënt oplossingen vinden voor elk probleem in de teelt of de logistiek. Soms moet je weer even buiten je eigen vakgebied kijken om vernieuwende oplossingen te ontdekken. Een crossover robotica-tuinbouw kan die innovatie een enorme boost geven.”

Matthijs: “Het is de wet van de remmende voorsprong. In Israël of Japan zoeken ze veel sneller oplossingen in techniek voor zaken die wij op traditionele manieren oplossen. Kijk ook naar wat er gebeurt in de teelt van medicinale cannabis in Canada en de VS. Die zijn de glastuinbouw opnieuw aan het uitvinden. Daar zijn we nu al terrein aan het verliezen.”

Hoe kunnen we weer terrein terugwinnen?
Colinda: “Door in elk geval eindelijk de expertise van TU Delft ook op de tuinbouw los te laten. Die ligt vlak naast het Westland, maar er zijn nog niet zoveel verbanden als je zou denken. En ook door TU Delft en Wageningen UR met elkaar te laten samenwerken. Universiteiten hebben net als bedrijven een eigen commercieel belang natuurlijk. Maar wat je overal in de wereld ziet is dat waar bedrijven buiten boven hun eigen belang uit durven denken en treden ze hun groei versnellen. Dat zie je aan Koppert Cress, aan Koppert Biological, Rijk Zwaan, maar ook aan een landbouwmechanisatiebedrijf als Lely. Dat kan ook voor de tuinbouw een heel interessante partner blijken.”

Denken in commercie en geld verdienen kan beperkend werken. Maar geld is ook nodig in de investeringsfase en de vermarkting van prototypes.
Matthijs: “Dan kun je kijken naar de grote bedrijven als Amazon, dat de voedselsector instapt. Of Tencent, dat mede aan de wieg staat van de Autonomous Greenhouse. Maar ik denk ook aan de tuinbouwbedrijven zelf. Die zijn van tuinder naar ondernemer ontwikkeld en ontwikkelen zich nu ook van ondernemer naar investeerder.”

Colinda: “InnovationQuarter investeert in veelbelovende bedrijven vanuit drie verschillende fondsen IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ. Bijvoorbeeld in de tuinbouwstart-ups PATS en Gearbox. En bij IQ zien mijn collega’s van die fondsen graag meer tuinbouwbedrijven steunen. Niet dat wij de hele investering kunnen financieren. Maar als IQ meedoet is dat toch een soort stempel van goedkeuring die ook andere investeerders over de streep kan trekken.”